Actueler kan een tentoonstelling niet zijn!

Maak je een tentoonstelling over epidemieën, mag hij niet open vanwege…. een epidemie. Het gaf de samenstellers wel de tijd om ‘ziekte X’ die ze eerst gebruikten voor een potentiële nieuwe pandemie te actualiseren naar COVID-19, de ziekte veroorzaakt door een virus: corona. Enkele weetjes: corona is afgeleid van ‘kroon’ omdat het virus onder de microscoop lijkt op een kroontje en quarantaine is afgeleid van het Italiaanse quarante ofwel 40, het aantal dagen dat pestlijders in de 14^e eeuw zich moesten afzonderen, bijvoorbeeld in een pesthuis. Ook Leiden heeft nog zo’n pesthuis.

Actueel is de tentoonstelling in Boerhaave zeker. Bij binnenkomst zie je op een levensgroot scherm recente beelden over corona. Dan besef je weer hoeveel er is gebeurd de afgelopen tijd en hoe we ongewild in de geschiedenisboeken belanden. Beelden van persconferenties van Rutte, Bruins, de Jonge met daartussen doventolk Irma. Haar gebaren en gezichtsuitdrukking o.a. voor ‘hamsteren’ (zie foto) zijn weergaloos en hebben al geleid tot een nieuw Nederlands woord: een ‘Irmaatje’. Beelden van lege straten, volle ziekenhuizen, de sluiting van de horeca, het toerisme dat stilligt, alles het gevolg van corona.

Ook besef je hoe snel alles went en we niet meer opkijken van mondkapjes, zigzaggend door de supermarkt lopen en thuis werken. Maar de tentoonstelling laat ook zien dat epidemieën in het verleden leidden tot stigmatisering en onrust. En ook dat is nu niet anders, jongeren krijgen nogal eens de schuld en dagelijks zijn er protesten tegen corona maatregelen.

Pest, polio, pokken, en meer, het komt allemaal voorbij. Ziektes die (bijna) de wereld uit zijn maar heftig ingrepen. ‘Elk huis, elke straat, elke steeg, weergalmt van zuchten en kreunen. Vrees zetelt in elk hart en is op elk gelaat gestempeld’. Een arts uit Marseille (18^e eeuw) verzucht deze woorden als de helft van de bevolking bezwijkt aan de builenpest. Ook recente besmettelijke ziekten krijgen aandacht. Velen van ons hebben aids, mazelen, ebola, SARS nog wel in het geheugen.

De tentoonstelling laat was modellen zien van de pest, mazelen en andere ziektes die werden gebruikt voor studenten en medische doeleinden. Er hangen aanplakbiljetten die mensen aansporen voorzichtig te zijn (‘Ziet gij muggen lang van poot, aarzel niet maar sla ze dood’), zich te laten vaccineren (een discussie die door de eeuwen heen woedt), in quarantaine te gaan (ook nu door corona weer actueel).  Het beschermende pak van de ‘pestdokter’ staat naast dat van de arts van vandaag. De medische middelen die destijds, en ook die nu gebruikt worden om besmetting door corona op te sporen en te genezen liggen naast elkaar. Op wereldkaarten wordt de verspreiding van virussen getoond.

Praktisch

Vanwege de actualiteit is ‘Besmet’ verlengd tot en met 9 januari 2022!
Kijk op de website https://rijksmuseumboerhaave.nl/ voor informatie over Besmet!
Museumkaarthouder kunnen gratis naar Besmet! Voor iedereen is online kaartjes kopen met een tijdslot verplicht.
Voor scholieren en kinderen zijn er speciale activiteiten rond Besmet!; zie de website.

Wil je meer weten? Er is een serie podcasts gemaakt over Besmet!
https://rijksmuseumboerhaave.nl/te-zien-te-doen/besmet/podcast/

En als je toch in Leiden bent, kijk wat er te zien en te doen is in de stad op www.visitleiden.nl of in de omgeving www.streekvanverrassingen.nl . Dat kan ook op Instagram: @streekvanverrassingen en @stadvanontdekkingen